Mỗi dịp đi công tác tại cơ sở về với bon, làng đồng bào M’Nông, ngoài sự phối hợp nhiệt tình trong công việc chúng tôi được đồng bào M’nông mời cơm, đặc biệt được đãi món “canh thụt” một món ăn dân dã truyền thống đặc trưng của núi rừng, nó chứa đựng cái tình cảm chân thật quý khách của bà con, hương vị đặc trưng sẽ tạo cho chúng ta một trải nghiệm thú vị về cuộc sống mộc mạc về món ăn độc đáo này.
Nguyên liệu chế biến món “canh thụt” được bà con lấy từ rừng về vào những buổi đi làm trên nương rẫy gồm: lá nhíp, đọt mây (loại cây mây đắng trong rừng), cà đắng, quả ớt xanh, cá suối (loài cá mã trắng được kẹp vỉ nướng vàng), chút mắm muối…nếu có da trâu, bò hay thịt nướng thêm vào thì cực kỳ ngon hơn nữa. Ngoài ra đặc biệt là ống lồ ô, dụng cụ dùng để nấu món canh này, được bà con chặt từ rừng về, loại ống được lựa chọn là ống lồ ô bánh tẻ không già quá cũng không non quá.
Trước khi nấu phải rửa sạch ống lồ ô, dùng dao sắc khoét trên miệng ống sao cho nước trong ống không bị tràn ra ngoài khi nấu. Tiếp tới là nhồi các nguyên liệu đã chuẩn bị sẵn, trước tiên là lá nhíp, đọt mây (được lấy phần non), cà đắng, cá suối, ớt xanh, gia vị. Sau đó đặt đứng các ống lồ ô quanh bếp lửa, ngọn lửa cháy trực tiếp vào phần dưới thân ống. Trong quá trình nấu phải thường xuyên xoay tròn ống và điều chỉnh ngọn lửa cho hợp lý (tránh cho lửa cháy quá to sẽ làm cháy ống mà canh chưa kịp chín).
Trong khi nấu món này, bà con còn kết hợp nấu cơm lam, nấu canh bồi, nước thịt…cũng bằng ống lồ ô. Chờ đến khi thấy ống canh sôi đều, bốc hơi thơm lừng, bà con dùng một cây tre nhỏ (ngón tay cái) thụt lên thụt xuống nhẹ nhàng cho đến khi các nguyên liệu hòa quyện vào nhau và có độ nhuyễn là đã hoàn thành món canh thụt.
Món canh với vị ngọt của lá nhíp, vị đắng thanh của đọt mây và cà đắng, vị cay của ớt xanh, mùi thơm của cá suối nướng và ống lồ ô tạo nên một hương vị rất đặc trưng. Chúng ta thưởng thức món này với cơm gạo tẻ, cơm lam, uống rượu cần… Đây là món ăn bổ dưỡng của người M’nông từ đời xưa, còn có tác dụng chống bệnh sốt rét khi sống nơi núi rừng hoang sơ.
Lướt qua món ăn này thôi cũng đã khiến ta thấy nao nao trong bụng rồi chứ, nếu có dịp công tác về bon, làng hãy thưởng thức món ăn truyền thống này nhé./.
